Pensijilan Pengurusan Hutan

Orang Asli

Orang Asli di Semenanjung Malaysia adalah pribumi seperti yang ditakrifkan dalam Perlembagaan Persekutuan Perkara 160(2), dan Akta Orang Asli 1954 (Akta 134) 1954, Seksyen 3.

Adat

Norma dan adat yang diterima dan dijadikan panduan kehidupan masyarakat Orang Asal, merangkumi cara hidup, nilai-nilai asas, sistem-sistem kepercayaan, tata kelakuan, adab sopan, konvensyen-konvensyen, amalan-amalan pertanian dan kebudayaan mengikut mana yang diperintahkan terhadap masyarakat Orang Asal.

Agen-agen kawalan biologi

Organisma hidup yang digunakan untuk menghapuskan atau mengawal populasi organisma-organisma hidup yang lain.

(Sumber: IUCN, 2016)

Koridor biologi

Kawasan habitat yang menghubungkan populasi-populasi hidupan liar yang terpisah oleh aktiviti-aktiviti manusia (seperti jalan raya, pembangunan atau pembalakan). Ini membolehkan pertukaran individu di antara populasi, yang boleh membantu mencegah kesan negatif daripada pembiakbakaan dalam dan pengurangan kepelbagaian genetik (melalui hanyutan genetik) yang sering berlaku dalam populasi-populasi terpencil. Koridor-koridor juga boleh membantu memudahkan pembentukan semula populasi-populasi yang telah berkurangan atau terhapus disebabkan oleh kejadian luar jangka (seperti kebakaran atau penyakit). Ini mungkin berpotensi mengurangkan beberapa kesan terburuk dari fragmentasi habitat.

Kepelbagaian Biologi

Kebolehubahan antara organisma-organisma hidup daripada semua sumber termasuk, antara lain, ekosistem daratan, marin dan akuatik lain dan kompleks-kompleks ekologi yang mana sebahagiannya merangkumi kepelbagaian dalam spesies, antara spesies dan ekosistem-ekosistem.

(Sumber: Konvensyen Kepelbagaian Biologi, 1992)

Rantaian Pengawalan (produk berasas hutan)

Proses pengendalian maklumat mengenai kategori bahan produk berasas hutan yang membolehkan organisasi membuat pengesahan tuntutan mengenai kandungan bahan yang disijilkan.

(Sumber: PEFC ST 2002:2013 – Chain of Custody of Forest Based Products - Requirements) Rantaian Pengawalan Produk Berasas Hutan - Keperluan

Kriteria

Suatu kaedah untuk menilai sama ada Prinsip dalam standard telah dipenuhi atau tidak.

Hak adat

Boleh difahami sebagai akses, kawalan dan penggunaan tanah mengikut prinsip, nilai, adat dan tradisi yang lama, termasuk penggunaan bermusim atau kitaran, yang beroperasi di luar sistem perundangan yang formal. Hak-hak ini dikaitkan dengan institusi pentadbiran tanah tradisional dan undang-undang adat yang menentukan bagaimana hak-hak diperintah, diperuntuk dan dipelihara.

(Sumber: UN-REDD programme, Legal Analysis of Cross-Cutting Issues for REDD+ Implementation: Lessons learned from Mexico, Viet Nam and Zambia, 2013)

Hutan Terosot

Tanah dengan penurunan ketara jangka panjang dalam potensi keseluruhan untuk membekalkan faedah-faedah daripada hutan, yang meliputi penyimpanan karbon, kayu, biodiversiti dan barangan-barangan serta perkhidmatan-perkhidmatan lain.

(Sumber: PEFC ST 1003:2018 – Sustainable Forest Management – Requirements)

Ekosistem

Satu kompleks dinamik komuniti tumbuhan, haiwan dan mikro-organisma serta persekitaran bukan hidup mereka yang berinteraksi sebagai satu unit yang berfungsi.

(Sumber: Artikel 2, Konvensyen Kepelbagaian Biologi, 1992)

Kawasan sensitif alam sekitar

Kawasan-kawasan yang sangat penting dari segi barangan, perkhidmatan dan sistem sokongan kehidupan seperti bekalan sumber air, kawalan perosak dan kawalan hakisan. Di samping itu kawasan ini  juga menyimpan kekayaan biodiversiti negara sebagaimana takrifan di bawah Definisi dan Kriteria Pengurusan Kawasan Sensitif Alam Sekitar (ESA), Rancangan Fizikal Negara-3.

(Sumber: Diadaptasikan daripada Rancangan Fizikal Negara-2, 2010)

Spesies Eksotik

Spesies tumbuhan atau haiwan yang diperkenalkan ke dalam kawasan di mana ia tidak wujud secara semula jadi, dan bukan spesies semula jadi.

Hutan

Kawasan tanah berkeluasan minimum 0.5 hektar dengan penutupan silara pokok (atau tahap stok setara) yang sekurang-kurangnya 30 peratus dengan pokok-pokok berpotensi untuk mencapai ketinggian minimum 2-5 meter pada masa matang dalam kawasan asal. Sesebuah hutan itu mungkin terdiri daripada pembentukan hutan tertutup di mana pokok-pokok daripada pelbagai tingkat dan belukar melitupi sebahagian besar tanah atau hutan terbuka. Dirian semula jadi yang muda dan semua ladang hutan yang belum mencapai kepadatan silara pokok 10-30 peratus atau ketinggian pokok 2-5 meter adalah juga termasuk sebagai hutan.

(Sumber: Diadaptasikan daripada ITTO, 2002 dan FAO, 2003)

Penukaran Hutan

Perubahan hutan secara langsung oleh manusia kepada tanah bukan hutan atau ladang hutan.

Nota: Regenerasi melalui penanaman semula atau penyemaian terus dan/atau penjanaan sumber-sumber benih semula jadi yang disebabkan oleh manusia, kepada spesies dominan yang sama seperti yang dituai atau campuran spesies lain yang terdapat dalam campuran spesies asal tidak dianggap sebagai satu penukaran.

(Sumber: PEFC ST 1003:2018 – Sustainable Forest Management – Requirements)

Pengurusan / pengurus hutan

Pihak yang bertanggungjawab dalam pengurusan operasi sumber hutan dan perusahaan, termasuk sistem dan struktur pengurusan, serta perancangan dan operasi lapangan.

Unit pengurusan hutan (FMU)

Unit pengurusan hutan adalah kawasan Sustainable Forest Management atau ladang hutan yang ditentukan dengan jelas yang diuruskan dengan set objektif yang terperinci dan mengikut pelan pengurusan jangka panjang.

Ladang hutan

Hutan yang mempunyai spesies diperkenalkan, dan dalam sesetengah keadaan spesies asli,  diwujudkan melalui penanaman atau penyemaian, terutamanya untuk pengeluaran kayu dan barangan bukan kayu serta perkhidmatan.

Nota 1: Termasuk semua dirian spesies diperkenalkan yang diwujudkan untuk pengeluaran kayu atau barangan bukan kayu serta perkhidmatan.

Nota 2: Ia mungkin termasuk kawasan-kawasan spesies semula jadi yang bercirikan beberapa spesies, persiapan kawasan yang intensif (contohnya penanaman), tanaman pokok secara baris dan/atau dirian umur sebaya.

(Sumber: PEFC ST 1003:2018 – Sustainable Forest Management – Requirements)

Pekerja hutan

Seorang individu yang merupakan pekerja pengurus FMU, pemegang lesen, kontraktor atau pengilang, atau merupakan pemilik/pengendali bebas yang menjalankan satu atau lebih fasa yang terlibat dalam pengusahasilan (Sustainable Forest Management)/penuaian (ladang hutan) kayu-kayan daripada kawasan lesen, atau penghantaran kayu-kayan kepada loji penukaran. Dalam konteks dokumen ini, definisi pekerja termasuklah pekerja tempatan dan pekerja warga asing.

Makluman awal, bebas dan telus

Suatu proses membuat keputusan yang tidak melibatkan paksaan/pengaruh yang tidak wajar/manipulasi (bebas), dibuat sebelum aktiviti dijalankan (awalan), dan berdasarkan pemahaman yang jelas (pemberitahuan), dan melibatkan persetujuan (mengatakan 'ya' atau 'tidak') terhadap sesuatu aktiviti, program atau dasar (persetujuan). Dalam proses FPIC, persetujuan hendaklah difahami berdasarkan takrif istilah "consensus".

Organisma/pokok yang diubah suai secara genetik

Pokok yang telah diubah genetiknya sama ada secara semula jadi melalui pembiakan dan/atau penggabungan, dengan mengambil kira aspek perundangan yang berkaitan yang memberikan takrifan yang khusus bagi organisma-organisma diubah suai secara genetik.

Nota 1: Teknik-teknik berikut dianggap sebagai pengubahsuaian genetik yang menghasilkan pokok-pokok diubah suai secara genetik (EU Directive 2001/18/EC):

1.   teknik-teknik asid nukleik rekombinan yang melibatkan pembentukan kombinasi-kombinasi bahan genetik baharu melalui penyisipan molekul asid nukleik yang dihasilkan dengan apa jua cara di luar organisma, ke dalam mana-mana virus, plasmid bakteria atau sistem vektor lain dan penggabungan mereka ke dalam organisma tuan rumah di mana tidak berlaku secara semula jadi tetapi yang mana mampu meneruskan pembiakan;

2.   teknik-teknik yang melibatkan gabungan langsung ke dalam organisma bahan-bahan boleh diwarisi yang disediakan di luar organisma termasuk suntikan mikro, suntikan makro, dan pengkapsulan mikro;

3.   Penggandaan sel (termasuk penggandaan protoplas) atau teknik-teknik pembaikbiakan di mana sel-sel hidup dengan kombinasi-kombinasi baharu bahan genetik boleh diwarisi, dibentuk melalui penggandaan dua atau lebih sel dengan kaedah-kaedah yang tidak berlaku secara semula jadi.

Nota 2: Teknik-teknik berikut tidak dianggap sebagai pengubahsuaian genetik yang menghasilkan pokok-pokok yang diubah suai secara genetik (EU Directive 2001/18/EC):

1.   persenyawaan in-vitro;

2.   proses-proses semula jadi seperti konjugasi, transduksi, transformasi;

3.   aruhan polyploidi.

(Sumber: Arahan EU 2001/18 / EC)

Kawasan yang Mempunyai Nilai Pemuliharaan yang Tinggi (HCVA)

Kawasan Yang Mempunyai Nilai Pemuliharaan Yang Tinggi (HCVA) adalah kawasan yang mempunyai satu atau lebih sifat-sifat berikut:

a)  Kawasan-kawasan hutan yang mengandungi penumpuan nilai-nilai kepelbagaian biodiversiti yang signifikan di peringkat global, serantau atau kebangsaan (contohnya: endemik, spesies terancam, refugia); dan/atau hutan-hutan peringkat landskap yang besar, yang terkandung di dalamnya, atau yang mengandungi unit pengurusan, di mana kebanyakan populasi yang berdaya hidup adalah bukan spesies yang terjadi secara semula jadi yang wujud dalam pola-pola pengagihan dan kelimpahan semula jadi.

b) Kawasan-kawasan hutan yang di dalam atau mempunyai ekosistem yang jarang ditemui, dalam bahaya atau terancam.

c)  Kawasan-kawasan hutan yang menyediakan perkhidmatan asas alam semula jadi dalam situasi-situasi kritikal (contohnya perlindungan kawasan tadahan air, kawalan hakisan).

d) Kawasan-kawasan hutan yang mensasarkan untuk memenuhi keperluan-keperluan asas masyarakat setempat (contohnya sara hidup, kesihatan) dan/atau kritikal kepada identiti budaya tradisional masyarakat setempat (kawasan-kawasan yang mempunyai kaitan budaya, ekologi, ekonomi atau keagamaan yang dikenal pasti dengan kerjasama komuniti-komuniti setempat tersebut).

Maklumat tambahan:     Malaysian National Interpretation for the Identification of High Conservation Values, 2018

Petunjuk

Sesuatu ciri yang kualitatif, kuantitatif atau deskriptif di mana apabila disukat atau dipantau secara berkala akan menunjukkan arah perubahan sesuatu Kriteria.

(Sumber: ITTO, 2016)

Orang Asal

Orang Asal di Malaysia merujuk kepada Orang Asli di Semenanjung Malaysia dan Pribumi di Sabah dan Sarawak.

Pribumi

Pribumi di Sabah adalah Orang Asli seperti yang ditakrifkan dalam Perlembagaan Persekutuan Perkara 161 (A), Fasal 6 dan Interpretation (Definition of Native) Ordinance, 1952.

Pribumi di Sarawak adalah Orang Asli seperti yang ditakrifkan dalam Perlembagaan Persekutuan Perkara 161 (A), Fasal 6 dan 7 dan Schedule to the Interpretation Ordinance, 2005 (Cap. 61).

Landskap

Suatu mozek geografi yang terbentuk daripada ekosistem-ekosistem yang berinteraksi akibat pengaruh geologi, topografi, tanah, iklim, biotik dan manusia di kawasan tertentu.

(Sumber: IUCN, 2016)

Masyarakat Setempat

Masyarakat yang tetap atau stabil yang bergantung kepada sumber dan ekosistem hutan, serta mempunyai peraturan-peraturan tersendiri, norma budaya dan harapan mereka tersendiri, yang tinggal di dalam atau berdekatan kawasan FMU, dan menerima kesan daripada operasi pengurusan hutan di FMU.

Undang-undang tempatan

Ianya termasuk semua norma perundangan yang diberikan oleh organisasi kerajaan di mana bidang kuasanya adalah kurang daripada kuasa peringkat kebangsaan, seperti norma-norma jabatan, perbandaran dan adat.

(Sumber: IUCN, 2016)

Sustainable Forest Management

Kawasan-kawasan hutan di mana kebanyakan ciri-ciri dan elemen-elemen utama ekosistem-ekosistem asal seperti kompleksiti, struktur, dan kewujudan kepelbagaian hayat.

Hasil hutan bukan kayu/produk

Sebarang hasil/produk atau perkhidmatan selain daripada kayu-kayan yang dihasilkan di hutan.

(Sumber: Diadaptasikan dari Pusat Penyelidikan Perhutanan Antarabangsa (CIFOR), http://www.cifor.org/publications/corporate/factsheet/NTFP.htm)

Pendekatan berwaspada

Intipati kepada pendekatan berwaspada diberikan dalam Prinsip 15 Deklarasi Rio, yang menyatakan; “Di mana wujud ancaman serius atau kerosakan yang tidak dapat dipulihkan  dan kurangnya bukti saintifik tidak boleh digunakan sebagai alasan untuk menangguhkan langkah-langkah efektif untuk mencegah kemerosotan alam sekitar.”

(Sumber: Persidangan Bangsa-Bangsa Bersatu mengenai
Alam Sekitar dan Pembangunan, 1992)

Prinsip

Peraturan atau elemen yang penting untuk pengawasan hutan.

Jarang ditemui, dalam bahaya atau terancam (RTE)

Spesies yang berisiko, sedang mengalami atau telah mengalami penurunan populasi yang teruk.

Jarang ditemui adalah bergantung kepada skala dan termasuk spesies yang:

·     Semula jadinya jarang ditemui, hanya wujud pada kepadatan-kepadatan yang sangat rendah dalam habitat yang tidak terganggu, atau

·     Jarang ditemui akibat aktiviti-aktiviti manusia, misalnya kemusnahan habitat, pemburuan berlebihan, perubahan iklim

·     Terhad kepada taburan semula jadi di kawasan tersebut (walaupun spesies-spesies ini biasa wujud di tempat lain)

Spesies dalam bahaya dan terancam juga termasuk spesies yang diklasifikasikan oleh IUCN sebagai Vulnerable (VU), Endangered (EN) dan Critically Endangered (CR) di peringkat global atau serantau, atau perdagangannya dikawal selia di bawah perjanjian-perjanjian antarabangsa (contohnya CITES), serta spesies kebangsaan yang dilindungi.

(Sumber: Diadaptasikan dari HCV Resource Network, Oct 2013.
Common Guidance for the Identification of High Conservation Values)

Sistem Sogit

Sogit adalah satu sistem Kadazandusun untuk pemberian ganti rugi atau hukuman, pemulihan atau pembalasan yang wujud di dalam sistem keadilan Adat. Sogit adalah satu bentuk kepercayaan/adat istiadat untuk pelbagai jenis penebusan dan pampasan dan huraian serta langkah-langkah yang perlu diambil bergantung kepada aspek adat yang telah dilampaui batas atau dilanggar.

Pihak berkepentingan

Individu-individu atau organisasi-organisasi yang mempunyai kepentingan yang sah terhadap barangan dan perkhidmatan yang disediakan oleh FMU; dan mereka yang mempunyai kepentingan terhadap kesan alam sekitar dan sosial akibat aktiviti-aktiviti, produk-produk dan perkhidmatan-perkhidmatan oleh FMU. Mereka termasuklah individu-individu dan organisasi-organisasi yang melaksanakan kawalan alam sekitar ke atas FMU; masyarakat setempat; para pekerja; para pelabur dan penginsuran; para pembeli dan pengguna; kumpulan pencinta alam sekitar dan kumpulan pengguna serta orang awam.

Sesaran

Perubahan yang progresif dalam komposisi spesies dan struktur hutan yang disebabkan oleh proses-proses semula jadi dalam suatu tempoh masa.

(Sumber: ITTO, 2016)

Sistem Tagal

Sistem Tagal merangkumi susunan-susunan tertentu yang dikongsi dan dipersetujui secara komunal, peraturan dan protokol dalam pengurusan, pemuliharaan dan perkongsian faedah dari sumber-sumber tradisional seperti sungai, tanah dan sumber hutan termasuklah Sogia'an (hartanah-hartanah yang dimiliki bersama secara komunal). Sistem Tagal dikuatkuasakan di dua peringkat sistem keadilan Kadazandusun:

  i.   Sistem Keadilan Mahkamah Anak Negeri

 ii.   Momolianistic Divine meted Justice System

Antara sistem Tagal yang paling ketara yang diamalkan oleh Kadazandusun hari ini ialah Tagal Bawang (Sistem Tagal Sumber-Sumber Sungai), satu amalan komunal yang unik dalam pengurusan sumber sungai, pemuliharaan dan perkongsian faedahnya.

Pegangan

Persetujuan-persetujuan secara sosial yang dipegang oleh individu atau kumpulan, diiktiraf oleh perundangan atau amalan adat resam, berkaitan dengan pemilikan “himpunan hak dan kewajipan” ke atas pegangan, akses dan/atau penggunaan unit tanah tertentu atau sumber-sumber yang terkandung di dalamnya (seperti pokok-pokok, spesies tumbuhan, air, mineral-mineral dan sebagainya).

(Sumber: IUCN, 2016)

Hak-hak penggunaan

Hak-hak untuk menggunakan sumber-sumber hutan yang diperuntukkan mengikut adat tempatan, atau perjanjian bersama atau yang ditentukan oleh pihak lain yang mempunyai hak akses. Hak-hak ini boleh mengehadkan penggunaan sumber daya tertentu ke had-had pengusahasilan/penuaian tertentu atau teknik pengeluaran yang spesifik.

(Sumber: ITTO, 2016)

Verifier

Data atau maklumat yang mempertingkatkan pengkhususan atau mempermudahkan penilaian sesuatu petunjuk. Verifier memberikan maklumat terperinci yang boleh menunjukkan keadaan yang dikehendaki bagi sesuatu petunjuk. Ia boleh menambahkan maksud, kejituan serta tahap keteperician bagi sesuatu petunjuk. Ia boleh menentukan had-had zon andaian yang mana langkah pemulihan masih boleh dibuat dengan selamat (takat sasaran prestasi). Selain itu, ia juga boleh ditafsirkan sebagai prosedur-prosedur yang diperlukan untuk menentukan keadaan-keadaan yang ditetapkan dalam petunjuk yang berkaitan (kaedah pengesahan).

(Sumber: The CIFOR Criteria and Indicators Generic Template. The Criteria & Indicators Toolbox Series 2, 1999)

1

10 - 14 Jun 2013

JPSM

2

9 - 13 Disember 2013

SIRIM QAS International Sdn Bhd

3

11 - 15 Ogos 2014

JPSM

4

27 - 31 Oktober 2014

SIRIM QAS International Sdn Bhd

5

7 - 11 September 2015

JPSM

6

28 September - 2 Oktober 2015

SIRIM QAS International Sdn Bhd

7

19 - 21 Julai 2016

Audit Verifikasi oleh SIRIM QAS International Sdn Bhd

8

9 - 12 Ogos 2016

JPSM

9

26 - 30 September 2016

SIRIM QAS International Sdn Bhd

10

7-11 Ogos 2017

JPSM

11

9-13 Oktober 2017

SIRIM QAS International Sdn Bhd

12

9-12 April 2018

JPSM

13

18-23 Februari 2019

SIRIM QAS International Sdn Bhd

14

6-10 Januari 2020

JPSM

15

17-21 Februari 2020

SIRIM QAS International Sdn Bhd

16

3-7 Ogos 2020

JPSM

17

22-25 September 2020

SIRIM QAS International Sdn Bhd

18

2-5 Ogos 2021

JPSM

19

27 Sept.-1 Oktober 2021

SIRIM QAS International Sdn Bhd

20

4-8 Julai 2022

JPSM

21

17-21 Oktober 2022

SIRIM QAS International Sdn Bhd

22

10-14 Julai 2023

JPSM

23

2-6 Oktober 2023 (Pensijilan Semula)

SIRIM QAS International Sdn Bhd

24

12-14 Disember 2023

Audit Verifikasi oleh SIRIM QAS International Sdn Bhd

25

1-5 Julai 2024

Audit Dalaman MC&I JPSM

26

14-18 Oktober 2024

SIRIM QAS International Sdn Bhd